Wieża Niepodległości, czyli Pałac Kultury z lat 30. 200-metrowy wieżowiec miał stanąć w Warszawie jeszcze przed wojną?

W komunistycznej Polsce Pałac Kultury i Nauki został wzniesiony jako symbol nowego porządku i nowej władzy. Początkowo nosił on imię Józefa Stalina, jednak nazwę zmieniono po śmierci dyktatora w 1956 roku. Imponujący wieżowiec o wysokości 237 metrów w chwili ukończenia był drugim najwyższym budynkiem w całej Europie i stanowił prawdziwy popis ówczesnych inżynierów. Gdy zagłębimy się jednak w historię stolicy, odkryjemy, że koncepcja wzniesienia 200-metrowej wieży w Warszawie pojawiła się jeszcze przed II wojną światową.

Przedwojenny Pałac Kultury i Nauki w Warszawie

Wieża Niepodległości, bo taką nazwę nosił zaprojektowany w 1934 roku wieżowiec, miała mieć 200 metrów wysokości i stanąć na środku dzisiejszego Ronda Waszyngtona na Pradze-Północ. Gdyby budynek rzeczywiście powstał w tamtych czasach, to zdecydowanie zdominowałby krajobraz stolicy. Najwyższy przedwojenny wysokościowiec w Warszawie, czyli Prudential miał jedynie 66 metrów wysokości.

Śmiała wizja była częścią słynnej wystawy "Warszawa przyszłości” w Muzeum Narodowym z 1936 roku. Za Wieżą Niepodległości stał architekt Juliusz Nagórski, który w swoim dorobku miał chociażby projekt Gmachu Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Wieża Niepodległości znalazła się wśród wielu innych planów rozwoju stolicy. Jej model prezentowany na tej ekspozycji był łudząco podobny do dzisiejszego Pałacu Kultury i Nauki.

Według nigdy nie zrealizowanych planów Wieża Niepodległości miała pełnić funkcję anteny radiowej, a w jej wnętrzu znaleźć miała się restauracja, teatry, punkt widokowy czy sala konferencyjna. Same funkcje również są więc podobne do tych, które dziś pełni PKiN.

W obliczu tych faktów zaskoczeniem może być więc to, że Wieża Niepodległości prawdopodobnie nigdy nie stanowiła inspiracji dla projektantów komunistycznego Pałacu Kultury. Choć nie można tego wykluczyć. Dziś uważa się, że podobieństwo obu projektów wynika z trendów architektonicznych, które panowały w tamtych czasach. Obie budowle były inspirowane wieżowcami ze Stanów Zjednoczonych.

Czy Wieża Niepodległości mogła powstać?

Wieża Niepodległości w przeciwieństwie do Pałacu Kultury na zawsze utknęła w sferze planów i marzeń. Niejasne jest to, czy prezydent Warszawy Stefan Starzyński, który otwierał wystawę "Warszawa przyszłości" w 1936 roku, poważnie traktował plan zbudowania 200-metrowej wieży. Z pewnością realizacji tego założenia nie ułatwiał szalejący w latach 30. kryzys finansowy oraz zła sytuacja ekonomiczna samej stolicy. Według pierwotnego pomysłu Wieża Niepodległości miała uświetnić wielką wystawę światową, którą Warszawa chciała zorganizować w 1944 roku, by uczcić 25-lecie odzyskania wolności przez Polskę (obchody były przesunięte o rok).

Ostatecznie wszystkie spekulacje na temat ewentualnej budowy Wieży Niepodległości w Warszawie przekreśliła II wojna światowa, a także śmierć samego Stefana Starzyńskiego w 1939 roku.

Nowy ogród deszczowy w centrum stolicy - zobacz zdjęcia: