Historia

Hymn Polski na początku brzmiał inaczej. Wiesz, co się zmieniło?

2023-12-01 9:04

Jak powszechnie wiadomo, autorem słynnego Mazurka Dąbrowskiego był Józef Wybicki. Powstanie słów hymnu przypadło na rok 1797, dwa lata po trzecim rozbiorze Polski. Po ponad 200 latach od tych wydarzeń treść pieśni w pewnym stopniu się zmieniła. Pamiętasz, co z niej usunięto?

Hymn Polski. Kiedy powstała ta narodowa pieśń?

Treść Mazurka Dąbrowskiego powstała w mieście Reggio nell’Emilia na północy Włoch. Niestety historycy do tej pory wciąż nie są w stanie określić, kiedy dokładnie Józef Wybicki napisał pierwsze słowa. Podobna sprawa dotyczy autora melodii, który nadal pozostaje nieznany.

W pierwszych miesiącach po powstaniu pieśni, jej słowa niezwykle przypadły do gustu polskim legionistom. Utwór bardzo szybko, bo już rok później był znany we wszystkich zaborach. Oficjalnie po raz pierwszy cała treść pieśni znalazła się w gazecie "Dekada Legionowa" we włoskim mieście Mantua, w lutym 1799 r.

Rękopis Mazurka Dąbrowskiego. Jak utwór zmienił się po ponad 200 latach?

Pieśń Legionów Polskich we Włoszech stała się polskim hymnem narodowym dopiero w 1927 r. Wcześniej, w miarę popularyzacji utworu, przybierała różne formy zależne od okoliczności. Powstańcy listopadowi stworzyli własną wersję zwaną "Mazurkiem Skrzyneckiego". Podobnie działo się podczas powstania styczniowego ("Mazurek Czachowskiego") czy I wojny światowej, kiedy polscy legioniści grali tzw. "Mazurka Piłsudskiego".

Po ponad 200 latach treści hymnu przeszła kilka modyfikacji. Co się zmieniło?

Postanowiono zrezygnować przede wszystkim z dwóch ostatnich strof oryginału - "Niemiec, Moskal nie osiędzie,..." oraz "Na to wszystkich jedne głosy:...". Kolejną modyfikacją była zamiana kolejności zwrotek - "Jak Czarnecki do Poznania..." z "Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę...". Następnie dokonano kilku przestawień kosmetycznych w samej treści. W ten sposób "Jeszcze Polska nie umarła" zamieniła się na "Jeszcze Polska nie zginęła", "Co nam obca moc wydarła, szablą odbijemy" na "Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy" czy "do Polski z ziemi włoski" na "Z ziemi włoskiej do Polski".

Zobacz poniżej zdjęcia Pałacu Saskiego przed wojną:

Hymny w wykonaniu gwiazd. Kto sobie poradził, a kto nie?