Spis treści
- Godzina "W" - czy wtedy rozpoczęło się Powstanie Warszawskie?
- Pierwsze strzały Powstania Warszawskiego - kiedy i gdzie padły?
- Gdzie jeszcze wybuchły walki przed godziną "W" w Warszawie?
- To on rozpoczął Powstanie Warszawskie - kim był człowiek, który oddał pierwsze strzały?
Godzina "W" - czy wtedy rozpoczęło się Powstanie Warszawskie?
Powstanie Warszawskie oficjalnie rozpoczęło się o godzinie 17 we wtorek 1 sierpnia. Była to słynna godzina "W", czyli wyczekiwany przez oddziały powstańcze rozsiane po całym mieście sygnał do rozpoczęcia walk w stolicy.
W zasadzie rozkaz ten został wydany przez pułkownika Antoniego Chruściela „Montera” już 31 lipca o godzinie 19, ale z uwagi na obowiązująca w mieście godzinę policyjną dotarł on do powstańców dopiero następnego dnia. Wtedy stało się jasne, że to 17 będzie godziną "W".
Więcej o godzinie "W" dowiesz się z tego artykułu.
Pierwsze strzały Powstania Warszawskiego - kiedy i gdzie padły?
Jednak emocje w mieście były na tyle duże, że wystarczył drobny punkt zapalny, aby wybuchły potyczki z oddziałami niemieckimi. Tak się też stało na Żoliborzu.
Działał tam 226. pluton 9 kompanii dywersji bojowej „Żniwiarz”, w którym służył kapral podchorąży Zdzisław Sierpiński ps. „Marek Świda”. To właśnie on około godziny 13:50 oddał pierwsze strzały Powstania Warszawskiego.
Zdarzenie miało miejsce na ul. Krasińskiego koło skrzyżowania z ul. Kochowskiego. Tak relacjonował je Sierpiński: „Kiedy drużyna, którą prowadziłem z transportem broni zbliżyła się z ul. Kochowskiego na ul. Krasińskiego, szeroką arterię na Żoliborzu, od strony Powązek nadjechał samochód z żołnierzami niemieckimi.Muszę powiedzieć, ze był właściwie taki moment, kiedy zupełnie wyraźnie obserwowaliśmy się wzajemnie i widać było, że Niemcy robią jakiś rachunek zysków i strat – czy zacząć starcie, zacząć walkę z nami, czy udać, że nie zwracają uwagi na kilkunastu młodych ludzi, już w butach z cholewami bądź ubranych przynajmniej od spodu w mundury, bo od góry, mimo gorącego dnia, w płaszcze, pod którymi schowana była broń: pistolety maszynowe, broń krótka, granaty. Jak gdyby zastanawiali się, czy doprowadzić do tego starcia, czy nie.W pewnym momencie zdecydowali się i rozpoczęła się walka. Walka, z której wyszliśmy właściwie z pełnym sukcesem, ponieważ obrzuciliśmy samochód niemiecki granatami, sami nie ponieśliśmy strat. Samochód się zapalił, Niemcy zostali pokonani, nam udało się przeskoczyć przez ulicę i dojść na miejsce zbiórki, gdzie już była reszta 9 kompanii dywersyjnej, której stanowiliśmy jedną ze składowych części”.
Gdzie jeszcze wybuchły walki przed godziną "W" w Warszawie?
Niestety pierwsze starcie Powstania miało też swoją złą stronę: zaalarmowało oddziały niemieckie i doprowadziło do obławy na terenie Żoliborza, która osłabiła zdolności mobilizacyjne w tym rejonie stolicy.
Niemiecka policja obsadziła też wiadukt nad Dworcem Gdańskim i główne skrzyżowania ulic Żoliborza, a o godzinie 16:30 zarządzono oficjalny alarm.
Incydent na Żoliborzu nie był jedynym takim wydarzeniem w Warszawie przed godziną "W". O 16:30 do wymiany ognia doszło też w ścisłym centrum miasta: w okolicy ul. Mazowieckiej, placu Dąbrowskiego i placu Napoleona (dzisiejszego placu Powstańców Warszawy).
Wreszcie o 17 nastała godzina "W" i niemal cała Warszawa ruszyła do walki. Rozpoczęło się Powstanie Warszawskie, którego celem było wyzwolenie stolicy od Niemców przed wejściem do miasta Armii Czerwonej.
To on rozpoczął Powstanie Warszawskie - kim był człowiek, który oddał pierwsze strzały?
Sam Zdzisław Sierpiński przeżył Powstanie i zmarł w w wieku 80 lat (w lipcu 2004, tuż przed 60. rocznicą zrywu stolicy). Po wojnie był uznanym dziennikarzem muzycznym.
Tędy powstańcy schodzili do kanałów - tak wyglądają te miejsca Warszawy współcześnie:
