Tuż przed wojną nadawała w Warszawie... telewizja. Niezwykła historia ze stolicy

Przedwojenne korzenie telewizji w Warszawie

Choć wydawać się może, że telewizja powstała po II wojnie światowej, jest to mylne przeświadczenie. Już przed nią z powodzeniem działały różne stacje telewizyjne, również... w Polsce. To bardzo mało znany fakt, ale tuż przed wybuchem wojny w Warszawie miały miejsce pierwsze transmisje telewizyjne.

Od 26 sierpnia 1939 roku trwała Wystawa Radiowa w Gmachu YMCA w stolicy. Jedną z jej największych atrakcji był odbiornik marki Phillips, który sprowadzono do Polski z Holandii wraz z wozem transmisyjnym. W ramach pokazów emitowano polską transmisję telewizyjną przygotowana specjalnie na tę okazję. Była to zatem pierwsza polska telewizja. Co można było zobaczyć w jej programie?

• koncert Mieczysława Fogga;
• film „Barbara Radziwiłłówna" w reżyserii Józefa Lejtisa pochodzący z 1936 roku.

Polska była aktywnie zaangażowana w rozwój technologii telewizyjnej - od 1934 roku nad jej wdrożeniem czuwał Państwowy Instytut Telekomunikacyjny; w 1937 roku na dachu Prudentialu w Warszawie stanęła pierwsza w Polsce wieża telewizyjna. 

- Wielką niespodzianką i prawdziwą rewelacją Wystawy będzie urządzenie telewizji. Komitet wystawy postanowił - nie mogąc jeszcze skorzystać z polskiego urządzenia telewizyjnego - sprowadzić je z zagranicy - tak reklamowano pokazy telewizyjne podczas Wystawy Radiowej.

Początki telewizji na mrocznym tle

Niestety, fakt prapoczątków polskiej telewizji w sierpniu 1939 nie przebił się do masowej pamięci, bo chwilę później został przysłonięty przez dramat II wojny światowej. Co ciekawe, to właśnie III Rzesza była absolutnym liderem rozwoju telewizji w latach 30.

Już od 1935 roku w państwie Hitlera nadawano stałe programy telewizyjne. W pewnej części skoncentrowane były one oczywiście na propagandzie i promocji nazizmu, ale w dużej mierze dominowała mniej lub bardziej lotna rozrywka. W czasie gdy Niemcy tworzyli na terenie Polski getta i obozy koncentracyjne pokroju Auschwitz-Birkenau, obywatele Rzeszy mogli śledzić takie audycje jak: telewizyjny koncert życzeń „Dajemy radość” („Wir senden Frohsinn – wir spenden Freude”), rewia „Być w dobrym humorze, to jakby w połowie wygrać" („Gut gelaunt ist halb gewonnen"), lekcje gimnastyki domowej pt. „Zdrowa kobieta - zdrowy naród” („Gesunde Frau - Gesundes Volk”) czy program kulinarny "Gospodyni domowa podczas wojny” (”Die Hausfrau im Kriege”).

Do historii przeszła też 24-letnia Ursula Patschke, która została pierwszą spikerką telewizyjną w historii. Swoje wystąpienia zaczynała ona i kończyła nazistowskim pozdrowieniem wraz z salutem "Heil Hitler".

Podkreślić należy jednak, że przed wojną telewizja była medium bardzo niszowym - także w III Rzeszy na posiadanie odbiornika telewizyjnego mogli pozwolić sobie nieliczni.

Sokrates Starynkiewicz - niezwykła historia rosyjskiego prezydenta Warszawy. Zobacz galerię zdjęć: