Pałac Saski

Mija 79 lat od wyburzenia Pałacu Saskiego. Nowy rząd wycofa się z jego odbudowy?

2023-12-27 15:13

27 grudnia mija 79 lat od dnia, w którym rozpoczęło się burzenie Pałacu Saskiego przez Niemców. Zniszczyli oni symbol stolicy w odwecie za wybuch Powstania Warszawskiego, los budynku podzieliła znaczna część miasta. Teraz budowla może powrócić, ale czy plany odbudowy Pałacu Saskiego nadal są aktualne?

Niemcy przeprowadzili akcję burzenia Pałacu Saskiego w Warszawie w dniach od 27 do 29 grudnia. Była to część odwetu za wybuch Powstania Warszawskiego. „[...] każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy [...]” - taki rozkaz Heinrichowi Himmlerowi wydał Adolf Hitler.

Burzenie przetrwał jedynie fragment arkad z Grobem Nieznanego Żołnierza. Przed tymi tragicznymi wydarzeniami Pałac Saski był elementem Osi Saskiej, czyli barokowego założenia urbanistycznego stolicy za czasów króla Augusta II. Ciągnie się ona od Krakowskiego Przedmieścia do placu Żelaznej Bramy, przez Ogród Saski. Po 1918 roku w budynku mieścił się Sztab Generalny Wojska Polskiego. Działał tam zespół Oddziału II Sztabu Głównego pod dowództwem ppłk-a Jana Kowalewskiego, który rozpracowywał bolszewickie szyfry w decydującym momencie bitwy warszawskiej w sierpniu 1920 r.

W latach 30. XX wieku w pałacu mieściła się także siedziba Biura Szyfrów. To właśnie tam matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali słynny kod niemieckiej Enigmy. Po kapitulacji Warszawy, która nastąpiła 27 września 1939 roku, budynek przejął Wermacht. Sąsiedni Pałac Brühla zajął z kolei gubernator dystryktu warszawskiego - Ludwik Fischer.

Nowy rząd wycofa się z odbudowy Pałacu Saskiego?

Poprzedni rząd Polski planował odbudowę Pałacu Saskiego, jednak po przejęciu władzy przez "Koalicję 15 października" przedsięwzięcie stanęło pod znakiem zapytania. Jeszcze przed wyborami rozstrzygnięto konkurs architektoniczny na koncepcję odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej, w którym zwyciężyła pracownia WXCA. Według planów inwestycja miała zakończyć się do 2030 roku. Niedawno jednak Rafał Trzaskowski podczas rozmowy w TOK FM stwierdził, że rząd chce wycofać się z odbudowy.

- Jest oczywiście kwestia wyjaśnienia tej olbrzymiej inwestycji, tj. odbudowy Pałacu Saskiego, która zawsze była kontrowersyjna. Widzę, że rząd chce się z niej wycofać, i słusznie. W Warszawie są inne, znacznie ważniejsze potrzeby i wydawanie miliardów złotych na tego typu inwestycje w tak trudnej sytuacji budżetowej jest zwyczajnie niecelowe - powiedział prezydent.

Tak ma wyglądać odbudowany Pałac Saski:

Tu odbudują Pałac Saski! Wykopaliska na pl. Piłsudskiego