Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego świętuje 25-lecie. To wyjątkowy budynek

Spis treści

1. 25-lecie Biblioteki Uniwersytecka w Warszawie 15.12.2024
2. Historia BUW - od Lelewela do papieża
3. Nowy budynek BUW-y, czyli symbol nowoczesności w stolicy
4. Ogród na dachu
5. Zapach Japonii w sercu Warszawy
6. Po pierwsze - czytelnicy

25-lecie Biblioteki Uniwersytecka w Warszawie 15.12.2024

Uniwersytet Warszawski obchodzi właśnie ważny jubileusz. Dokładnie od ćwierć wieku funkcjonuje na stołecznym Powiślu nowa siedziba biblioteki tego uniwersytetu. Budynek, który w chwili otwarcia uchodził za bardzo nowoczesny, pozostaje takim do dziś. Pod wieloma względami miejsce to wyprzedzało epokę w swojej dziedzinie i nadawało kształt nowym trendom. Jednak droga do dzisiejszego kształtu BUW nie była prosta...

Historia BUW - od Lelewela do papieża

Biblioteka może się poszczycić ponad 200-letnim rodowodem. Jej korzenie sięgają bowiem początków XIX wieku, a dokładnie roku 1816, kiedy to została utworzona wraz z Uniwersytetem Warszawskim. Pierwszym dyrektorem placówki został nie kto inny jak słynny slawista i leksykograf Samuel Linde. Jego zastępcą zaś...  Joachim Lelewel, historyk i jeden z późniejszych przywódców powstania listopadowego. Zresztą po upadku tego zrywu biblioteka zaliczyła kilkudziesięcioletnią przerwę w działalności, która dobiegła końca dopiero w roku 1862.

Przez długi czas pełniła ona funkcję placówki rosyjskiej, jednak wraz z ucieczką Rosjan z Polski w 1915 roku została reaktywowana jako część polskiego uniwersytetu w Warszawie.

Kolejne ciężkie czasy nastały dla biblioteki wraz z okupacją niemiecką, kiedy to została włączona do kompleksu niemieckich bibliotek w Warszawie. Jednak w podziemiu jej pracownicy udostępniali zbiory tajnym, polskim uniwersytetom: Warszawskiemu i Poznańskiemu.

Wówczas w zbiorach biblioteki znajdowało się już około miliona woluminów. W czasie II wojny światowej BUW utraciła 14% swoich zbiorów.

Po wojnie BUW długo walczyła o budowę swojej nowej siedziby. Udało się to dopiero po przemianach politycznych w 1989 roku, w 1993 ogłoszono konkurs na projekt nowej siedziby, który wygrali architekci Marek Budzyński i Zbigniew Badowski.

Wreszcie, w 1999 roku budynek na rogu ulic Dobrej i Lipowej był już gotowy. W czerwcu podczas wizyty w Warszawie osobiście poświęcił go papież Jan Paweł II, a 15 grudnia nowa siedziba została otwarta dla wszystkich czytelników.

Nowy budynek BUW-y, czyli symbol nowoczesności w stolicy

Od momentu premiery stało się jasne, że BUW w nowym wydaniu należy do najnowocześniejszych budynków nie tylko w Warszawie, ale w skali całego kraju. Otwarty pod koniec XX wieku, symbolicznie otwierał w stolicy nowe millenium i pod wieloma względami wyprzedzał swoje czasy.

Wzniesiony na trzech poziomach budynek zajmuje powierzchnię 64 tys. m² (z czego zbiory biblioteczne - 40 tysięcy m²; przewidziano miejsce na łączną liczbę 5 milionów woluminów). Aż 10 000 m2 to wolny dostęp, czyli biblioteczna przestrzeń bezpośredniego kontaktu czytelników ze zbiorami książkowymi. Goście biblioteki mogą bez przeszkód korzystać z dostępnych tu (w ilości ponad pół miliona) książek i czasopism.

Jeszcze słów kilka o architekturze miejsca - przed budynkiem, od strony ulicy Dobrej, znajduje się tzw. fasada kulturalna, która stanowi symboliczny hołd oddany cywilizacji zachodniej, ale też innym kręgom kulturowym. Odnajdziemy na niej m.in. przełomowe dla nauki wzory matematyczne, ale też fragmenty tekstów hebrajskich, greckich, arabskich czy staropolskich.

Przed wejściem odnajdziemy również żeliwną konstrukcje regału bibliotecznego, pochodzącą z dawnego magazynu BUW.

Równie ciekawie jest wewnątrz budynku. Jednym z jego najbardziej charakterystycznych punktów są usytuowana na szczycie schodów prowadzących do holu katalogowego kolumnada filozofów, prezentująca wybitnych polskich myślicieli. Znajdują się tu podobizny przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej: Kazimierza Twardowskiego, Jana Łukasiewicza, Alfreda Tarskiego i Stanisława Leśniewskiego.

Wszystkie te klasyczne, nawiązujące do tradycji i historii elementy jednak świetnie współgrają z nowoczesnymi wnętrzami i wyposażeniem BUW-y. Nic dziwnego, że w ciągu tych 25 lat budynek otrzymał wyróżnienia architektoniczne - w tym nagrodę ministerialną w kategorii „architektura i budownictwo”.

Ogród na dachu

W 2002 roku do grona niepowtarzalnych atrakcji BUW-y dołączył słynny Ogród na dachu budynku, z którego roztacza się wspaniała panorama centrum stolicy. To jedno z największych tego typu miejsc w Europie, o powierzchni ponad hektara. W dobie social mediów miejsce to stało się jeszcze bardziej znane, a to za sprawą renomy jednej z najbardziej instagramowych przestrzeni w stolicy.

Zapach Japonii w sercu Warszawy

W 2004 roku otwarto na poziomie 2 biblioteki tradycyjny japoński pawilon herbaciany. Prowadzone są tam zajęcia uniwersyteckie poświęcone japońskiej kulturze oraz różnego rodzaju warsztaty. Miejsce to jest absolutnie wyjątkowe i uchodzi za jedyny, istniejący na ziemiach polskich oryginalny przykład tradycyjnej architektury japońskiej.

Po pierwsze - czytelnicy

Biblioteka UW od samego początku stara się przede wszystkim zaspokajać potrzeby swoich czytelników. A ma o kogo dbać - jak wynika z danych udostępnionych Radiu Eska przez Oddział Promocji, Wystaw i Współpracy BUW łącznie, tylko w 2024 roku (a to dane bez pełnego grudnia), odwiedzano bibliotekę aż 808 634 razy! Szczyt zainteresowania przypadał oczywiście na sesje egzaminacyjne. W czerwcu w gmachu było ponad 140 000 osób, a w styczniu 120 000.

Warto podkreślić, że BUW jest dostępna dla studentów zawsze i o każdej porze. I to dosłownie. Od 2023 roku jako pierwsza biblioteka uczelniana w Polsce BUW wprowadziła tryb otwarcia 24/7, który pozwala czytelnikom przebywać w budynku przez całą noc. Było to możliwe dzięki wprowadzonemu po raz pierwszy w 2019 roku trybowi bezobsługowemu, który również wdrożono w odpowiedzi na apele studentów.

W poniedziałek 16 grudnia w samo południe dostojna solenizantka zaprasza na 25. urodziny. W pasażu BUW przed wejściem do Biblioteki zaplanowano finał konkursu fotograficznego "ObiekTYw BUW", muzyczny występ-niespodziankę oraz degustację tortu urodzinowego.

Zobacz galerię zdjęć BUW: