Pod Warszawą działa jedyny reaktor jądrowy w Polsce. Właśnie świętuje 50. urodziny

MARIA - jedyny reaktor jądrowy w Polsce. Gdzie się znajduje i jak działa?

Budowę reaktora rozpoczęto w ówczesnym Instytucie Badań Jądrowych w czerwcu 1970 roku; po raz pierwszy MARIA uruchomiono po ponad 4 latach prac - 18 grudnia 1974 r. Było to zatem dokładnie pół wieku temu.

Reaktor znajduje się na terenie dzisiejszego Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku - dzielnicy Otwocka pod Warszawą.

W przeciwieństwie do elektrowni jądrowych, reaktor nie produkuje energii elektrycznej - powstają w nim strumienie neutronów, z których korzysta nauka, medycyna czy gospodarka.

MARIA znajduje się pod charakterystyczną okrągłą betonową kopułą. Głównym zadaniem reaktora jest produkcja radioizotopów. Wytwarza się tam głównie: molibden-99, jod-131, lutet-177, fosfor-32, samar-153, kobalt-60 i holm-166, które stanowią bazę preparatów eksportowanych pod marką POLATOM do ponad 80 krajów na całym świecie. Szczególnie ważny jest ten pierwszy - molibden-99, który ma swe zastosowanie w diagnostyce i terapii onkologicznej. Równie istotny jest jod-131, który jest powszechnie wykorzystywany w diagnostyce i terapii chorób tarczycy.

Co ważne, reaktor MARIA jest dzieckiem polskiej myśli naukowej i technicznej - został bowiem nie tylko zaprojektowany, ale i zbudowany niemal w całości przez polskich specjalistów. Również jego nazwa to symboliczne nawiązanie do postaci polskiej noblistki - Marii Skłodowskiej-Curie.

MARIA ma 50 lat, ale wciąż patrzy w przyszłość

MARIA nie stoi w miejscu, ale idzie z duchem czasu. Przykładem tego jest jej przejście z paliwa wysokowzbogaconego (80% zawartości rozszczepialnego uranu-235) na paliwo średnio-, a następnie niskowzbogacone. Zmiany te trwały łącznie do 2014 roku. Efekt jest taki, że obecnie zawartość uranu-235 w paliwie to jedynie 19,75%.

"Mimo iż MARIA ma już na karku pół wieku, dzięki stałym usprawnieniom wciąż jest jednym z najnowocześniejszych reaktorów badawczych i będzie mogła pracować co najmniej do lat 50. XXI wieku" - zapewniają przedstawiciele NCBJ w komunikacie prasowym wydanym z okazji 50. urodzin reaktora MARIA.

Tak wygląda polski reaktor MARIA - zobacz galerię zdjęć: