Tak wyglądała II wojna światowa oczami dzieci. Na rysunkach bombardowania i śmierć

Tak wyglądała wojna oczami najmłodszych

Decyzja o wpisaniu na Międzynarodową Listę Programu Pamięć Świata zbioru noszącego tytuł "Rysunki i zapiski dzieci z czasu wojny w Europie: 1914–1950" została ogłoszona w połowie kwietnia. Jedną z pochodzących z ośmiu krajów siedemnastu kolekcji jest również ta polska, z rysunkami dzieci z lat 40.

Jak przypomnieli przedstawiciele Archiwów Państwowych, zbiór powstał w 1946 r. w ramach konkursu redakcji tygodnika "Przekrój". Wzięło w nim udział ponad siedem tysięcy dzieci w wieku do 13 lat. "[...] przedstawiały na swoich rysunkach m.in. sceny egzekucji, bombardowań, utraty domu, ewakuacji, przesiedleń, głodu, śmierci członków rodziny, działań frontowych, paniki i chaosu. Nie brakowało również obrazów radości z zakończenia wojny. Prace są różnej wielkości i formatu - małe, duże, kwadratowe, podłużne, prostokątne. Były rysowane i malowane na wszystkich rodzajach papieru: kredowym, brystolu, pergaminie, tekturze, a nawet na papierze pakowym. Używano różnych technik i środków, np. kolorowe kredki ołówkowe, kredki woskowe, długopisy, tusz i akwarele. Paleta barw była dość ograniczona, dominują ciemniejsze tonacje" - czytamy w opisie przedstawionym przez Archiwa. 

"Perspektywa, która zbyt długo była marginalizowana"

Warto podkreślić, że zbiór rysunków z Archiwum Akt Nowych został wpisany na listę jako część wspólnego wniosku przygotowanego przez Musée National de l’Éducation w Rouen oraz sieć International Research and Archive Network for Historical Children’s Drawings z Meisenheim przy współpracy z instytucjami partnerskimi z Polski, Czech, Hiszpanii, WielkiejBrytanii, Kanady, Szwajcarii i Ukrainy. - To niezwykle wzruszające dziedzictwo dokumentacyjne, zapisane ręką dziecka, które staje się świadectwem wojny bardziej przejmującym niż niejeden oficjalny raport czy relacja. Dla Archiwów Państwowych to zaszczyt, że możemy przechowywać i udostępniać tak niezwykłe dziedzictwo światowej pamięci. Dla nas ten wpis jest też jednym z ważniejszych przykładów archiwalnej współpracy międzynarodowej ostatnich lat. Ma szczególny wymiar - nie tylko dokumentuje historię, ale czyni to z perspektywy, która zbyt długo była marginalizowana. To wspólne europejskie dziedzictwo dzieci, które przeżyły wojnę - podkreślił dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Przypomnijmy, że polską kolekcję rysunków można już było oglądać w ramach międzynarodowej wystawy "Mamo, ja nie chcę wojny!". Ekspozycja odwiedziła ponad 30 polskich miast i ponad 40 krajów świata.