Tę niewielką mazowiecką gminę porastają sady. Jej nazwę tłumaczy legenda o królu

Błędów - serce mazowieckiego sadownictwa

Położoną 16 kilometrów od Grójca gminę Błędów zamieszkuje ponad 7 tys. osób. Choć jest mniej znana od wspomnianego miasta, jej władze zapewniają, iż to właśnie tu bije sadownicze serce Mazowsza. Jak czytamy na stronie internetowej Błędowa, gmina posiada bowiem największy procentowy udział w produkcji owoców w rejonie grójecko-wareckim, wynoszący ok. 28 proc.

"Powierzchnia gminy wynosi 13 523 ha, z tego 12 040 ha (89 proc.) to użytki rolne. Gmina często jest nazywana Największym Sadem Europy. Na terenie gminy funkcjonuje 2309 gospodarstw oraz 329 podmiotów gospodarczych" - piszą przedstawiciele samorządu.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że jeszcze w 2022 r. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego informował, że w całym województwie jabłoniami obsadzone jest blisko 70 tys. ha. Co więcej, co drugie polskie jabłko dojrzewa właśnie na Mazowszu. Określenie okolic Grójca "największym sadem Europy" nie powinno więc nikogo dziwić.

W kontekście Błędowa warto wspomnieć jednak nie tylko o sadach, ale równie o prawdopodobnie najbardziej znanym mieszkańcu wsi. Od 1999 r. zamieszkiwał ją bowiem Wojciech Fangor - polski malarz, grafik, plakacista i rzeźbiarz.

Błędów - historia. Skąd pochodzi nazwa wsi i gminy?

Historia osadnictwa w rejonie Błędowa sięga XIV wieku. Tereny były jednocześnie gęsto obrośnięte borami, do czego wrócimy jeszcze w kontekście pochodzenia nazwy gminy i samej wsi. W XV wieku Błędów wspominany był w kronikach jako Bladów, w wieku XVI powstał tam kościół z parafią.

"Do 1864 r., tj. do chwili uwłaszczenia chłopów, Błędów był wioską pańszczyźnianą, która należała do grodu Grójec, nazywanym wtedy Grodźcem. W 1827 r., staraniem jednego z właścicieli majątku, Karola Zagórskiego, powstała w Błędowie fabryka wyrobów jedwabnych i piwa angielskiego" - czytamy na stronie internetowej Urzędu Gminy w Błędowie.

Na przełom XIX i XX wieku przypadł okres dynamicznego rozwoju wsi, wspierany przez kolonistów pochodzenia żydowskiego oraz niemieckiego. Nadal stawiano na przemysł tkacki, powstał nowy kościół. Po I wojnie światowej osadnicy licznie opuścili Błędów, jednak przed II wojną światową wciąż nie brakowało w nim żydowskich mieszkańców. Wkrótce po zajęciu wsi przez Niemców zorganizowano tam getto. W 1941 r. Żydzi zostali jednak przesiedleni do getta warszawskiego.

Obecnie Błędów znany jest przede wszystkim dzięki swym tradycjom sadowniczym. Wystarczy wspomnieć, że w herbie gminy znajdują się trzy czerwone jabłka. Obok nich umieszczono ważną dla regionu postać św. Prokopa. Skąd jednak wzięła się nazwa wsi? Zgodnie z przywoływaną przez urzędników legendą Błędowem określił te ziemie Kazimierz Wielki, który zabłądził w okolicznych borach w drodze do Krakowa. W miejscu, w którym król zatrzymał się wraz z orszakiem, powstała kapliczka. Inna historia mówi jednak o pochodzeniu nazwy od nazwiska starego mazowieckiego rodu Błędowskich.

8 zdjęć