To jedno z najstarszych miast na Mazowszu. Rozsławia je legenda o tamtejszym trunku

2025-09-30 20:23

Położone w powiecie grójeckim miasto Warka zamieszkuje ok. 12 tys. osób. Zna je jednak cała Polska, a to dzięki tamtejszym tradycjom piwowarskim oraz związanej z nimi legendzie. Miejscowość oferuje oczywiście turystom znacznie więcej. Co więc warto zobaczyć, wybierając się tam na wycieczkę?

Warka - historia miasta

Jak czytamy w bazie wiedzy o Warce, dostępnej na stronie internetowej tamtejszego Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego, miejscowość ta jest jedną z najstarszych na Mazowszu. Tradycyjnie otwarcie jej historii wiąże się z 1321 r., kiedy to czerski książę Trojden I potwierdził tamtejsze nadanie uposażenia dla dominikanów. Dzięki swej korzystnej lokalizacji Warka mogła dynamicznie rozwijać się jako ośrodek targowy, gdzie prężnie wzrastała m.in. branża piwowarska. Tamtejszy trunek cieszył się uznaniem nie tylko w kraju, ale i w całej ówczesnej Europie.

"W XVII w. Warka posiadała aż siedem kościołów. Miasto jednak znacząco ucierpiało podczas rokoszu Zebrzydowskiego oraz II wojny północnej, często padało pastwą pożarów; nastąpiło zahamowanie rozwoju gospodarczo-demograficznego. XVIII-wieczna Warka to biedne miasteczko. W 1795 r. miejscowość znalazła się w zaborze pruskim, w 1815 r. zaś w zaborze rosyjskim" - przekazano we wspomnianym serwisie.

Z czasem Warka zaczęła odbudowywać swą pozycję, wracając na drogę rozwoju. Niestety, kolejnym dramatem dla jej mieszkańców było nadejście II wojny światowej, w trakcie której z ręki Niemców zginęła większość tamtejszych Żydów, a pozostali mieszkańcy zostali wysiedleni. Po zakończeniu wojny miasto ponownie musiało się odbudowywać, niezmiennie nawiązując przy tym do swych tradycji przemysłowych. Już w latach 70. w Warce powstały Zakłady Piwowarskie, sprywatyzowane w 1994 r. Dziś marka Warka należy do Grupy Żywiec.

Warto zaznaczyć, że w historii miejscowości nie brakowało zdarzeń, o których dziś młodzież uczy się w szkołach. To w jej okolicach w 1656 r. hetman koronny Stefan Czarniecki odniósł zwycięstwo w bitwie ze Szwedami. W Warce wychowywał się gen. Kazimierz Pułaski (obecny dziś na etykiecie piwa Warka), urodził się tam Piotr Wysocki.

Warka - nazwa miasta, legendy

Nie jest jasne, skąd wzięła się nazwa Warki. Teorie są dwie - jedna mówi o pochodzeniu od słowa "warzyć", powiązanego oczywiście z piwowarstwem. Druga natomiast nawiązuje do słowa "warować", czyli funkcji obronnej związanej z położeniem miejscowości.

Turystów zaciekawić może nie tylko pochodzenie nazwy miasta, ale również związane z Warką legendy. Najpopularniejsza to zapewne ta o "Santa piva di Warka". Skąd się wzięła? Zgodnie z opowieścią przebywający w Polsce nuncjusz papieski miał na tyle rozsmakować się w tamtejszym piwie, że jego wspomnienie towarzyszyło mu nawet w najtrudniejszych chwilach. Gdy duchowny zachorował, miał w gorączce szeptać "O, piva di Warka". "Obecni przy nim sądzili, że umierający modli się do nieznanej świętej i modlitwę Santa Piva di Warka ora pro nobis /św. piwo z Warki módl się za nami/ wznieśli do Pana. Słowa księży wywołały u chorego wybuch śmiechu. Wrzód w gardle, który utrudniał oddychanie, pękł. Dostojnik kościelny wyzdrowiał" - czytamy we wspomnianej bazie wiedzy o mieście.

Co ciekawe, legend związanych z Warką jest więcej - mówią m.in. o czarodziejskiej wodzie czy bijących dzwonach zatopionego w wodach jeziorka kościoła. Aby lepiej poznać te historie, warto podczas wycieczki wybrać się do Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego.

Warka - atrakcje, zabytki, region grójecko-warecki

Poza odwiedzinami w wymienionym wyżej muzeum, zlokalizowanym w malowniczym zespole pałacowo-parkowym, w czasie wycieczki do Warki warto zobaczyć tamtejszy rynek z XIX-wiecznym ratuszem oraz zabytkowe kościoły. Dorośli turyści, jeśli czas i okoliczności na to pozwolą, mają także okazję zwiedzić Browar Warka i sprawdzić, jak powstaje piwo. Nie tak dawno, bo pod koniec sierpnia Grupa Żywiec ogłosiła w nim dzień otwarty - warto wyczekiwać kolejnych terminów. Odwiedzając miasto, nie można też nie spróbować tamtejszych jabłek. Region grójecko-warecki nie bez przyczyny nazywany jest "największym sadem w Europie".

Czytaj również: To "największy sad Europy". Jego historię na Mazowszu rozpoczęła królowa

Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce - najważniejsze informacje dla turystów

Muzeum, o którym kilkukrotnie wspomnieliśmy, zostało powołane w latach 60. Pod placówkę przeznaczono w całości pałac w Winiarach - majątek należący w XVIII w. do ojca Kazimierza Pułaskiego, Józefa. Dziś odwiedzający muzeum turyści mogą poznać historię nie tylko najsłynniejszego mieszkańca obiektu, ale również innych wielkich Polaków, którzy emigrowali do Stanów Zjednoczonych. Instytucja zbiera również pamiątki i zabytki związane z dziejami Warki oraz jej okolic.

Placówkę można odwiedzać od środy do niedzieli (środa - piątek: 9:00-17:00; weekendy: 11:00-18:00). Dniem bezpłatnego wstępu na ekspozycję stałą jest czwartek, w pozostałe dni cennik biletów prezentuje się następująco:

  • bilet normalny - 20 zł;
  • bilet ulgowy - 12 zł;
  • bilet rodzinny 2+1 - 37 zł;
  • bilet rodzinny 2+2 - 46 zł;
  • bilet rodzinny 2+3 - 55 zł;
  • bilet Rodzina na Weekend (6 osób) - 64 zł.

Sam park jest natomiast otwarty codziennie w godz. 6:00-22:00.

Człowiek z Bliska
27.02.'25 Jak zaplanować wakacje?M.Piotrowski
Warszawa Radio ESKA Google News
Pocztówka z podróży
Mikrowyprawy z Warszawy