Spis treści
- Świątynia w Wilanowie powstawała ponad 200 lat
- Dwa stulecia prób budowy
- Nowa lokalizacja i początek prac
- Wielka wyciskarka do cytryn?
- Tramwajem do świątyni
Świątynia w Wilanowie powstawała ponad 200 lat
Położona u zbiegu ulic Ks. Prymasa Augusta Hlonda i alei Rzeczypospolitej Świątynia Opatrzności Bożej jest widoczna już z daleka i zdecydowanie dominuje w niskiej zabudowie Wilanowa. Choć początki planów budowy sięgają jeszcze I Rzeczpospolitej, kościół otworzono oficjalnie dopiero w 2016 roku. To najdłużej budowany kościół w Polsce.
Świątynia wchodzi w skład kompleksu Centrum Opatrzności Bożej. Wraz z nią tworzą je Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz Panteon Wielkich Polaków z Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie, gdzie pochowani są m.in. ks. Jan Twardowski czy Ryszard Kaczorowski.
Dwa stulecia prób budowy
Stojąca dziś na Wilanowie świątynia długo nie miała szczęścia i wiele wskazywało na to, że nigdy nie doczeka się realizacji. Jej korzenie sięgają roku 1791. To wówczas Sejm Czteroletni zdecydował się wybudować nową świątynię jako wotum wdzięczności za Konstytucję 3 Maja uchwaloną dwa dni wcześniej. W celu jej wzniesienia ogłoszono przypuszczalnie pierwszy w Polsce konkurs architektoniczny, w którym wyróżniono projekt Jakuba Kubickiego, zaufanego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Przymierzano się do pracy i w tym celu wmurowano nawet kamień węgielny w pobliżu warszawskich Łazienek (na terenie dzisiejszego Ogrodu Botanicznego UW). Miało to miejsce 3 maja 1792, a więc w pierwszą rocznicę Konstytucji 3 Maja. Wszelkie prace przerwał jednak III rozbiór Polski w 1795.
Działania na rzecz budowy świątyni wznowiono po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, w 1921 w tej sprawie wypowiedział się nawet Sejm Ustawodawczy. Świątynia miała stanąć na Polu Mokotowskim. Po śmierci Józefa Piłsudskiego proponowano, aby połączyć ideę wzniesienia Świątyni Opatrzności z nową dzielnicą Marszałka Józefa Piłsudskiego. Miały to być swego rodzaju polskie Pole Marsowe i miejsce na masowe uroczystości o charakterze państwowym. Jednak również w II Rzeczpospolitej nie udało się sfinalizować prac.
Nowa lokalizacja i początek prac
Temat powrócił dopiero w 1989 roku - za sprawą prymasa Polski Józefa Glempa. W 1991 Senat RP stwierdził w 200-lecie Konstytucji 3 Maja, że ówczesne śluby wzniesienia świątyni są nadal aktualne. Pomysł poparł również w 1998 Sejm. To właśnie w III RP w końcu udało się znaleźć środki i zasoby, aby doprowadzić do finalizacji ten projekt.
Jako nową lokalizację Świątyni Opatrzności Bożej wybrano Błonia Wilanowskie. To właśnie tam wyznaczono odpowiedni teren zlokalizowany u kresu Traktu Królewskiego prowadzącego z placu Zamkowego do Wilanowa i 2 maja 1999 uroczyście pobłogosławiono krzyż. Miesiąc później, podczas pielgrzymki do Polski papież Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę świątyni. Jesienią ogłoszono konkurs architektoniczny na projekt nowej świątyni.
Wybór odpowiedniego projektu okazał się trudnym zadaniem - pierwotnie wybrany projekt Marka Budzyńskiego został odrzucony przez zbyt odważną zdaniem niektórych formę (kościół przypominał w nim symboliczną górę, zwieńczoną kryształowym świetlikiem). W kolejnym konkursie wskazano na pracę Wojciecha i Lecha Szymborskich, która stanowiła modernistyczną wersją świątyni projektu Kubickiego z XVIII wieku.
2 maja 2002 doszło do wmurowania kamienia węgielnego pod świątynię, w styczniu 2003 świątynia otrzymała pozwolenie na budowę uroczyście przekazane przez prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W lutym ruszyły wreszcie prace - po blisko 212 latach od pojawienia się pomysłu wzniesienia świątyni.
Wielka wyciskarka do cytryn?
Stan surowy otwarty osiągnięto w 2011 roku. Tym samym powstał najwyższy kościół w Warszawie – wysokość, wraz z 5-metrowym krzyżem wieńczącym 28-metrową kopułę z przeszklonym świetlikiem, wynosi 75 metrów. Kubatura budowli wynosi aż 122 tys. m³.
Wspomniana kopuła sprawiła, że do budynku przylgnęło złośliwe określenie "wyciskarka do cytryn". To właśnie za sprawą tych cech w plebiscycie Makabryła Roku 2016 uznano ją za najbrzydszą nową budowlę w Polsce. Zdobyła 4000 głosów. Wiele osób zarzuca świątyni, że zwyczajnie nie pasuje do otoczenia - góruje nad Miasteczkiem Wilanów, które jest nowoczesnym osiedlem mieszkaniowym o niskiej zabudowie.
Koszt budowy świątyni wyniósł 220 milionów zł.
Tramwajem do świątyni
Pierwsza msza w Świątyni Opatrzności Bożej została odprawiona symbolicznego dnia - 11 listopada 2016 roku, a więc dokładnie w 98. rocznicę odzyskania niepodległości. Wewnątrz wciąż trwają prace wykończeniowe. W świątyni znajdują się liczne relikwie świętych i błogosławionych - m.in. ks. Jerzego Popiełuszki czy papieża Jana Pawła II.
Blisko dekadę po otwarciu Świątynia Opatrzności Bożej jest już rozpoznawalna w całej Warszawie (niedawno uruchomiono nową trasę tramwajową, która dociera w to miejsce), a także w skali kraju (w telewizji regularnie są transmitowane msze święte z tego miejsca). Choć jej wizerunek budzi kontrowersje, to dla wielu pozostaje ona symbolem uporu Polaków w realizacji wielkich celów oraz nowym ważnym ośrodkiem kultu religijnego na mapie Polski.
Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie - zdjęcia:
