Wielki post. Do kiedy potrwa i jakie w tym czasie są "zakazy"?

Wielki post 2023: Od kiedy i ile trwa?

Wielki post jest w Kościele katolickim okresem pokuty, który rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową, w 2023 roku przypadającą 22 lutego. Wielki post jest momentem liturgicznym ruchomym, zależnym od tego, kiedy w danym roku wypada Wielkanoc. Kończy się w Wielką Sobotę wieczorem, a więc w tym roku 8 kwietnia 2023 roku. Trwa 46 dni. 

Czas ten ma odniesienie do trwającego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba „40” posiada w Biblii znaczenie symboliczne. Tyle dni miał trwać potop czy też wędrówka narodu wybranego po wyjściu z Egiptu, nim dotarł on do Ziemi Obiecanej. 40 dni trwał także biblijny pobyt Mojżesza na górze Synaj w obecności Boga, od którego otrzymał Dekalog.

W Środę Popielcową katolicy udają się na Mszę Świętą, w trakcie której kapłan posypuje im głowy popiołem. Obrzęd ten zastępuje akt pokuty. Ksiądz podczas posypywania głów wiernych popiołem wypowiada słowa: "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię" lub "prochem jesteś i w proch się obrócisz". Tego dnia katolików obowiązuje post, a szczegóły o tym, co można wtedy jeść podajemy w poniższym artykule.

Czytaj także: Środa Popielcowa 2023. Co można jeść w tym dniu?

Do jakiego wydarzenia przygotowuje wielki post?

Wielki post jest okresem pokuty, w którym w kościele częściej niż normalnie przystępuje się do spowiedzi. Wszystko to ma na celu odpowiednie przygotowanie do Świąt Zmartwychwstania Pańskiego, a więc Wielkanocy. W tym roku przypada ona w niedzielę 9 kwietnia. 

Za każdym razem okres wielkiego postu jest czasem pokuty, pojednania i nawrócenia. 40-dniowy post ma stanowić dla chrześcijan czas przygotowania na najważniejsze święto liturgiczne w roku.

Wielki post: Postanowienia wielkopostne i zakazy

Ponieważ wielki post symbolizuje czas wyrzeczeń, to wielu katolików decyduje się na tego rodzaju praktyki w swoim życiu, wyrzekając się na ten czas rozmaitych rzeczy i czyniąc tym samym postanowienia, które jeszcze lepiej mają ich przygotować do Wielkanocy. 

Zwykle postanowienia te polegają na zrezygnowaniu z czegoś, co się często praktykowało lub rozpoczęciu jakiejś dodatkowej czynności, na którą być może nie ma się codziennie ochoty. Zachowanie takie mają pomóc w dobrym wykorzystaniu wielkiego postu, rozwoju mocnych stron swojego charakteru lub walce z tymi słabymi. Ludzie rezygnują często z potrwa mięsnych, imprezowania, picia alkoholu czy jedzenia słodyczy. 

Czy można więc uznać postanowienia za coś równoznacznego z zakazanymi czynnościami, których w wielkim poście lepiej nie praktykować? Niekoniecznie, chociaż zwyczajowo w tym okresie roku np. nie powinno się organizować hucznych imprez takich jak wesela czy chrzciny. Dochodzi do nich tylko w wyjątkowych sytuacjach i za zgodą kapłana.

Wielki post. Nabożeństwa i kolor szat liturgicznych

W wielki post księża odprawiają nabożeństwa w szatach liturgicznych koloru fioletowego. Kolor ten wskazuje na oczekiwanie na spotkanie z Jezusem i na ducha pokuty. W praktyce kościelnej symbolizuje również żałobę oraz godność (np. strój biskupa czy prałata). Używany jest podczas Adwentu, w Wielkim Poście i w liturgii za zmarłych.

Czytaj także: Ile warszawskie parafie zebrały w czasie kolędy? Te sumy robią wrażenie

Nabożeństwa odprawiane podczas wielkiego postu również różnią się nieco od tych odprawionych w zwykłym okresie roku liturgicznego. Dla przykładu w czasie wielkiego postu wierni co piątek uczestniczą w drodze krzyżowej. Polega ona na na symbolicznym odtworzeniu drogi Jezusa Chrystusa na śmierć i złożenia go do grobu. Najbardziej uroczysta droga krzyżowa jest odprawiana w Wielki Piątek. 

W Polsce we wszystkie niedziele wielkiego postu odprawiane jest także nabożeństwo pasyjne, czyli gorzkie żale. Po raz pierwszy zostało odprawione na początku XVIII wieku. Jego struktura opiera się na konstrukcji dawnej Jutrzni. Składa się z tzw. „zachęty” i trzech części. W każdą niedzielę wielkiego postu odprawia się jedną część.

Poza tym wierni uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych, podczas których słuchają nauk przygotowujących ich do Świąt Wielkanocnych. Nauki powinny nawiązywać do Pisma Świętego, Tradycji Kościoła, liturgii Kościoła, zasad wiary i moralności podawanych do wierzenia przez Urząd Nauczycielski Kościoła

Wielki post. Triduum Paschalne

Najważniejsze uroczystości w ciągu roku w kościołach katolickich mają jednak miejsce pod koniec wielkiego postu - w czasie Wielkiego Tygodnia. Triduum Paschalne, które poprzedza Wielkanoc, składa się z Wielkiego Czwartku, Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty.

Wielki Tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa, a kończą nieszpory Wielkiej Niedzieli, zamykające Triduum Paschalne. W czasie tych wszystkich nabożeństw odprawionych w wymienione dni celebruje się misterium paschalne, a więc: mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

Osoby wierzące z pewnością spożytkują ten okres na momenty zadumy i samodoskonalenia, ale również ateiści i osoby dalekie od religii mogą skorzystać z momentu roku sprzyjającego skupieniu i spojrzeniu w głąb siebie. 

Czytaj także: Łazienki Królewskie pod śniegiem. W minionych latach robiły wielkie wrażenie